Lozana je četvrti po veličini grad Švajcarske (posle Ciriha, Ženeve i Bazela) i najveće naselje Kantona Vo. Grad se nalazi u zapadnom, "frankofonskom“ dijelu Švajcarske.
Lozana je četvrti po veličini grad Švajcarske (posle Ciriha, Ženeve i Bazela) i najveće naselje Kantona Vo. Grad se nalazi u zapadnom, "frankofonskom“ dijelu Švajcarske.
Od prijestonice Berna je udaljena 110 km jugozapadno, a Ženeve 65 km sjeveroistočno.
Lozana se razvila na sjevernoj obali Lemanskog (Ženevskog) jezera, na 490 metara nadmorske visine. Grad se obrazovao oko nekadašnje rijeke Flon (danas natkrivena), koja se nizvodno od gradskog središta ulivala u jezero. Iznad grada se pružaju prve planine Alpa, koji se dramatično izdižu iznad jezera, pa je grad na dosta nagnutom terenu. Tako je središte Lozane, iako kilometar udaljeno od jezera, na 120 metara iznad njega, pa se iz centra grada pružaju nesvakidašnje panorame na jezero i priobalje. Okolina grada je poznato vinogradarsko područje. Klima oblasti Lozane je umjereno kontinentalna a godišnja količina padavina 1153 mm.
Posebnost grada je i podatak da je Lozana najmanji grad na svijetu sa metro sistemom, koji ima dvije linije i mahom je nadzemnog vida.
Prva naselja na mjestu Lozane vezuju se za doba praistorije i keltska plemena. Početkom nove ere ovo područje su zaposeli Rimljani i osnovali naselje Lauzodunon, iz koga je izveden današnji naziv grada. Položaj naselja na breijgu iznad jezera dao je Lozani povoljne odbrambene odlike, pa je nekadašnje antičko naselje postalo utvrđenje. Tokom sledećih vjekova grad je bio prvo u vlasti gradskog episkopa, a potom vladarske kuće Savoja. 1536. godine grad je osvojen od strane Bernskog vojvodstva, koje se tada priključilo Švajcarskoj konfederaciji.
Tokom Francuske revolucije (1789-99.) građani Lozane su aktivno učestvovali u svim događanjima, pa je grad sa okolinom 1798. godine pripojen francuskoj i postao središte oblasti Vo (kasnije kantona Vo). U okviru nje grad ostao sve do pada Napoleona 1814. godine. Tada su Lozana i njena okolina priopojeni Švajcarskoj konfederaciji, što je ostalo do danas. Posle 1815. godine Lozana više nije vidjela ratova, pa se do danas razvila u jako industrijsko i kulturno središte u državi.
Po procjenama iz 2015. godine, u Lozani živi približno 136.000 stanovnika. Švajcarski Francuzi čine tradicionalno stanovništvo grada i francuski jezik je zvanični u gradu i kantonu. Mesni Francuzi su u XVI veku prihvatili protestantizam. Međutim, posljednjih decenija u gradu se znatno povećao udeo rimokatolika i drugih veroispovesti.
U Lozani su razvijene industrija časovnika, čokolade, metalna, tekstilna, kožnih proizvoda, duvanskih prerađevina, grafička. Grad je i važan železnički čvor, poznat po sajmu i razvijenom turizmu.
Lozana je i središte univerziteta, osnovanog 1537. godine, sa bibliotekom i muzejom. U gradu se nalaze i Umjetnički muzej, Muzej Art-brut umjetnosti, Olimpijski muzej, tehnička visoka škola, katedrala iz XIII veka, zamak iz XV veka i drugi srednjovjekovni spomenici. U Lozani je i sedište vrhovnog suda Švajcarske kao i sedište Međunarodnog olimpijskog komiteta. Grad je bio stecište za odmor mnogim piscima i umjetnicima, među kojima se izdvajaju Šelije i Lord Bajron. Za Hemingveja se kaže da je u Lozani provodio zimski odmor kada je pisao knjigu “Pokretni praznik”… Prema urbanoj legendi i Frankenštajn je napisan ovdje.
Najimpresivnija arhitektonska građevina i atrakcija koja dominira gradom je katedrala. Građena je u gotskom stilu (1175-1275). Osnivanje katedrale naredio je papa Grgur X. Posebno interesantan podatak vezan je za orgulje, koje su prve i jedine u svijetu unikatno dizajnirane i ručno rađene u Americi (7000 dirki, dvije konzole), njihova izrada trajala je deset godina, a investicija je bila vrijedna šest miliona dolara. Orgulje su svečano postavljene i dostupne javnosti od decembra 2003. godine.
Olimpijski muzej je smješten na oko 12.000 m², ima četiri sprata, savremeno opremljenih uz primenu IT-a. Posjeduje info izložbene prostorije sa slikama, monografijama, statuama, hronologijom istorijata olimpijskih igara i idejama začetnika modernih OI Pjera de Kubertena…
Baron Pjer de Kuberten najavio je u Lozani 1915. godine, u jeku Prvog svjetskog rata, svoju namjeru da osnuje muzej, u isto vrijeme kada je sedište MOK-a iz Pariza preseljeno u Lozanu. U početku je muzej bio smješten u jednoj sobi Kazina Montbenon, i nije bio stalno otvoren. Tokom 1922.g. muzej je preseljen u vilu Mon-Repos, u centru Lozane, i imao je samo jednu sobu kao izložbeni prostor. Kako se kolekcija slika bogatila i uvećavala, nastala je potreba većeg prostora, te je u junu 1982. g, u Aveniji Rušone, takođe u centru Lozane, otvoren Muzej, koji je “ugošćavao” oko 10.000 posjetilaca godišnje. Izgradnja novog muzeja počela je 1988. g, trajala je pet godina, i 9. decembra 1993. godine, na 99. rođendan MOK-a, otvoren je sadašnji muzej. U aleji velikana stoji i spomen skulptura Draženu Petroviću.
(Dnevna doza geografije)