Predviđanje koje izaziva strah

“Blizu smo tačke na kojoj će globalno zagrijevanje postati nepovratno. Potezi američkog predsjedika Donalda Trampa mogli bi gurnuti Zemlju preko ivice, da postane poput Venere, sa temperaturom od 250 stepeni Celzijusa i kišama sumporne kisjeline”, izjavio je Hoking za BBC, odnoseći se na Trampovu odluku da povuče SAD iz pariskog klimatskog sporazuma.

Većina klimatskih stručnjaka smatra, međutim, da je Hokingov scenario dramatičan i preuveličan – Zemlja je u odnosu na Veneru mnogo dalja od Sunca i s obzirom na njen hemijski sastav nikad nećemo imati tako gustu atmosferu od ugljen-dioksita, pa stoga nije vjerovatno da će biti dosegnuta temperatura od 250 stepeni.

Ipak, sveopšti trend katastrofalnih klimatskih promjena je stvarna briga, ističu eksperti.

“Hoking ovdje malo retoriše. Zemlja je udaljenija od Sunca nego Venera i ne može doživjeti odbjegli efekat staklene bašte na isti način kao ta planeta, kao što su na primjer vrijući okeani. Međutim, ono na što je Hoking generalno htio da ukaže – da mi mogli našu planetu da učinimo nestanjivom za ljude ako ne otklonimo opasne klimatske promjene  – zasigurno je tako”, istakao je za “Spejs” Majkl Man, naučnik za klimu Univerziteta Pensilvanija.

 Paklena planeta

Venera je druga planeta od Sunca i najsjajnija u Sunčevom sistemu. Iako je iste veličine kao Zemlja i ima otprilike istu gravitaciju, daleko je naše vodene planete. Sa temperaturama koje dosežu 466 stepeni Celzijusovih, najvrelija je planeta Sunčevog sistema. Razlog ovako visokih temperatura leži u njenoj gustoj ugljen-dioksid atmosferi ispunjenoj oblacima sumporne kiseline. Njena atmosfera zarobljava više vreline od Zemlje. Apsorbuje više solarne radijacije od naše planete, jer je bliža Suncu. Tu su i vulkani, koji samo doprinose reputacije Venere kao “pakla”.

Vodeća teorija o tome kako je Venera zadobila pakleni pejsaž tvrdi da je planeta uhvaćena u začarani krug – ona apsorbuje više solarne radijacije nego što je ispušta, usljed čega se više pare zadržava u atmosferi. To dovodi do još veće apsorpcije vreline i odbjeglog efekta staklene bašte.

“To znači da je Venera bila u stanju srčanog udara – zagrijevala se i nije se mogla ohladiti”, kaže Tajler Robinson, astrobiolog Univerziteta Vašington.

On je istakao da je atmosfera Venere oko 100 puta gušća od Zemljine i sastavljena skoro u potpunosti od ugljen-dioksida.

Mogućnost namjerne sabotaže

Kevin Zanl, naučnik Istraživačkog centra Ejms američke svemirske agencije NASA, kaže da je scenario odbjeglog efekta staklene bašte nije vjerovatan bez guste ugljen-dioksid atmosfere i dodatne doze solarne radijacije.

“Na Zemlji je u relativno nedavnoj prošlosti, tokom epohe eocena (prije oko 56-34 miliona godina), bilo znatno toplije, bez znakova odbjeglog efekta staklene baste”,  istakao je on.

Tada je nivo ugljen-dioksida u atmosferi bio tri puta veći nego danas.

“Čak i ako zamislimo budućnost sa automobilima, avionima i klima uređajima koji rade punom parom, nema klimatskih predviđanja tako visokih nivoa ugljen-dioksida u našoj atmosferi. Naravno, uvijek postoji mogućnost namjerne sabotaže”, kaže Zanl.

 Zemlja 2050.

Ipak, Zemlja ne mora postati poput Venere da bi život na njoj postao pakao.

Kevin Trenbert, klimatski stručnjak Nacionalnog centra za istraživanje atmosfere u Boulderu, Koloradu, kaže da bi samo dosezanje i održavanje nivoa globalnog zagrijevanja od 2 stepena Celzijusovih (Pariski sporazum cilja na držanje zagrijavanje ispod te temperature) tokom određenih perioda uzrokovalo promjene koje su već u toku i kompletno poremetilo ekosisteme i poljoprivredu.

“Drveće će rasti, ali potrebne su druge vrste. Poljoprivrednici će trebati druge vrste žitarica. Sve ovo prijeti izvorima vode i hrane. Ti izvori ne moraju da nestanu, dovoljno je da budu ispod potrebnog nivoa i izbiće haos. Ovakav scenario je veoma moguć nakon 2050, jer ćemo tokom te decenije vjerovatno biti na nivou zagrijevanja od 2 stepena”, ističe Trenbert.

Robinson ističe da je teoretski moguće da se nivo ugljen-dioksida značajno poveća – ukoliko bi ljudi spalili svo fosilno gorivo na planeti, nivo CO2 bi mogao porasti 10 puta više od sadašnjeg.

“Zemlja nije iskusila tako visok nivo CO2 stotinama miliona godina, a podizanje nivoa mora, kao posljedica toka, vjerovatno se mjeri stotinama metara, pa se oprostite od omiljenih obalskih gradova”, zaključio je Robinson.