Sa dna okeana naše planete uzdiže se na stotine hiljada podvodnih planina, od kojih je do sada istraženo jedva oko 300...
Sa dna okeana naše planete uzdiže se na stotine hiljada podvodnih planina, od kojih je do sada istraženo jedva oko 300...
Čekamo hermetički zatvoreni u našem batiskafu „Duboki pogled” i kao u nekom nijemom filmu posmatramo članove posade „Arga” kako se na palubi dovikuju.
A onda nas odvezuju, te plutamo kao sićušna tačkica u beskrajnom prostranstvu Tihog okeana. Pilot Avi Klapfer pušta vodu u balastne tankove i počinjemo da tonemo, okruženi mjehurićima. Ošamućeni smo kao da ronimo u velikoj čaši šampanjca. Kroz mjehuriće vidimo jednog ronioca koji vrši finalna podešavanja kućišta kamere, montirane na spoljnoj strani batiskafa. Pored kamere tamo su i hidraulika, propeleri, i još stotinu drugih djelova neophodnih za našu bezbjednost.
Nas trojica – Klapfer, fotograf Brajan Skeri i ja – sabijeni smo u unutrašnjosti batiskafa širine 1,5 metar, okruženi opremom za komunikaciju, ventilima za pritisak, komandama, suvom hranom, kamerama i specijalnim kesama za mokrenje – svime što nam je bilo potrebno da bismo stigli do podvodne planine Las Hemelas (Bliznakinje). Njeni vrhovi, do sada rijetko viđeni izbliza, uzdižu su sa dna Tihog okeana blizu Kokosovog ostrva, 500 kilometara jugozapadno od rta Kabo Blanko u Kostariki. Najviši vrh je visok oko 2.300 metara.
Podvodni vrhovi obično se obrazuju kada se vulkanske planine uzdignu sa morskog dna, ali ne stignu do površine. One koje se podignu iznad morske površine postaju ostrva. Naučnici procjenjuju da postoji oko 100.000 podvodnih vrhova koji su visoki najmanje jedan kilometar. Ali ako uključimo i ostale, počev od brežuljaka do planinskih masiva, možda ih ima čak i milion.
Do sada smo vidjeli vrlo malo ovih dubinskih oaza života. Od svih podvodnih planina marinski biolozi su istraživali svega nekoliko stotina. Verovatno postoje detaljnije mape površine Marsa nego nekih zabačenih delova okeanskog dna.
Naučnici nemaju često prilike da iz prve ruke istražuju obronke podvodnih planina, pa čak ni one vrhove koji su bliži površini. To je jedan živi lavirint korala, sunđera i gorgonija oko kojih kruže jata riba. Neke od njih, kao što je atlantska sluzoglavka (Hoplostethus atlanticus), mogu da žive i preko sto godina. U tako bogatom životnom okruženju možda ima i novih vrsta, od kojih bi se mogla dobiti neka nova hemijska jedinjenja za liječenje bolesti, možda čak i raka.
Predsjednica Kostarike Laura Činčilja proglasila je 2011. godine Las Hemelas zaštićenim područjem. Namjera joj je bila da „pomogne u očuvanju jedne od najbogatijih zona morskog živog svijeta na čitavoj planeti”. Ali na drugim ovakvim mjestima u svijetu, ovo bogatstvo je ugroženo. Kočari sve više koriste mreže otežane teškim lancima da bi pokupili riblja jata koja se okupljaju oko podvodnih vrhova. Tom prilikom mreže uništavaju i korale koji su dugovječni i jako sporo rastu, kao i sunđere i druge beskičmenjake. Kad se ove podvodne zajednice jednom naruše, potrebno su stotine, možda i hiljade godina da se oporave i ponovo uspostave.
Da bismo vidjeli šta se dešava spolja, uključujemo avetinjski bledunjavu zelenkastoplavu svjetlost. Prozirne meduze graciozno pulsiraju u tami i odbijaju se od batiskafa na sve strane. A jedna crno-bijela manta spušta svoja krila i jezdi kraj nas kako bi nas osmotrila. Još uvijek smo u zoni gdje prodire sunčeva svjetlost i daje energiju bezbrojnim mikroskopskim, fotosintetičkim morskim biljkama koje proizvode veliki dio kiseonika na Zemlji. A zatim počinjemo da se spuštamo dublje, gdje 
vlada potpuni mrak.
Na oko 200 metara dubine, pod prodornim svjetlima batiskafa najzad vidimo i morsko dno. Iako Klapfer manevriše vrlo vješto, struja je jaka, tako da vjerovatno nećemo moći dugo da se zadržimo. Odjednom se pred nama uzdiže nešto sa inače ravnog i jednoličnog dna. Šalimo se kako smo možda otkrili novu brodsku olupinu, ali ispostavlja se da je u pitanju ostatak vulkana, star vjerovatno više miliona godina. Po potmulom šumu shvatamo da je Klapfer uključio propelere u rikverc da bi doveo batiskaf u položaj tik iznad samog dna i ušao u prepotopni kružni otvor sada ugašenog vulkana koji je obrazovao Las Hemelas. Njegovi kitnjasti zidovi izgledaju kao fasada neke podvodne katedrale.
Ovo je bilo posljednje, peto po redu ronjenje u „Dubokom pogledu” posle nedjelju dana provedenih u području Las Hemelas. Tokom našeg boravka ovdje posmatrali smo životinje koje žive na vrhu ove podvodne planine, kao i beskičmenjake koji slobodno plivaju u moru oko njega.
Naš batiskaf izranja na površinu posle pet sati, ali nama se čini prebrzo. Iskrcavamo našu opremu na palubu „Arga” i krećemo na dug put natrag u svakodnevicu, gdje ćemo analizirati podatke i dodati još jedan djelić u zagonetnu slagalicu okeana naše planete.
Izvor:Nacionalna geografija