Balonarstvo

Balonarstvo je najstariji oblik letjenja. Nekada je to bilo privilegija aristokratije, sada je pristupačna gotovo svima. Balon može letjeti slobodno, odvojen od tla, nošen vjetrom.

On može biti i privezan za zemlju - to je takozvani vezani let balonom. Balon može letjeti neposredno iznad tla, na samo nekoliko centimetara od prepreka. Isto tako, njime možete bez problema letjeti i na nekoliko hiljada metara. Ograničeni ste jedino gustinom vazduha, zbog disanja, i kontrolom letjenja, koja vam neće odobriti presijecanje koridora rezervisanih za potrebe avio saobraćaja. 

BALONARSTVO

Balonom se leti u povoljnim meteorološkim uslovima, sa slabim prizemnim vjetrom. No, vjetar na visini može biti i jači, što će nam omogućiti prelet veće daljine. Pošto se smjer vjetra mijenja po visini, promjenu pravca leta pilot vrši promjenom visine. Znači, brzina leta balona je brzina vjetra.

Nezaboravan doživljaj

Dok balon lagano klizi nebom, malo ko će moći da sakrije osmijeh zadovoljstva i nakratko zaboravi na sve ovozemaljske probleme. Kamere će odraditi svoj dio posla na zemlji i u vazduhu, a tišinu će povremeno narušavati bučni plamenik, koji nas podsjeća da sve što je lijepo ima svoj kraj. Nakon par sati, pilot će pronaći široku livadu bez prepreka, otpočevši spuštanje radi slijetanja. Obično se na zemlji nađe ostatak zemaljske ekipe, sa kojom je pilot svo vrijeme leta bio u kontaktu putem radio veze. Pored vještine pilota, njihova pomoć na prizemljenju biće dragocjena. Kada se balon upakuje na vozilo, slijedi odmor i sređivanje utisaka, tek nakon toga se let može smatrati završenim.

Trke balonima

Širom svijeta se tokom čitave godine organizuju trke balonima, koje, osim zabavnog, imaju i takmičarski karakter. Naime, tokom trka, svaki od učesnika će rado pokušati da obori neki od rekorda. Takmičari se nadmeću u daljini preleta, visini,... Možete li zamisliti sliku desetine balona koji, kao džinovski lampioni, klize iznad vaših glava!

Vodite računa o vremenskim uslovima

Meteorološki uslovi su ograničavajući faktor letjenja za balone. Dozvoljen je prizemni vjetar, brzine do 5 m/s, a bitno je i da nema padavina. Baloni pokazuju mnogo bolje karakteristike pri letjenju u zimskim uslovima nego u ljetnjim. Razlog tome je veća razlika temperature unutar i van kupole, ali i daleko mirnija atmosfera zimi. Ukoliko se opredijelite da balonom letite tokom ljeta, činite to u ranim jutarnji satima ili predveče, sa slijetanjem prije mraka, da bi ste izbjegli turbulentne struje karakteristične za taj period.         

Polijetanje

Da bi balon poletio potrebno je imati, osim pilota, još najmanje 3 pomagača. Pregled opreme i balona, punjenje kupole i njeno podizanje (priprema za let) traje obično oko 15 minuta. Putnici se prije leta upoznaju sa mjerama bezbjednosti i nakon toga mogu ući u korpu. Pilot zatim dogrijeva vazduh i polijećete.       Prosječni vijek upotrebe balona je 5 godina, ili oko 500 sati naleta. Svakako da može biti produžen, ali odobrenje za to daje isključivo proizvođač, nakon izvršenog pregleda. Na rok upotrebe balona bitno utiču uslovi čuvanja, propisani uputom ("manual") proizvođača. Bitno je da balon bude zaštićen od vlage, suv i obezbijeđen od mogućih mehaničkih oštećenja. 

Problem može predstavljati sticanje dozvole pilota slobodnog balona. Dozvolu pilota balona možete dobiti u ma kojoj zemlji, čiji su propisi usaglašeni sa evropskim, a zatim je verifikovati u Ministarstvu za saobraćaj i veze. Potrebno je naletjeti 16 časova pod kontrolom instruktora, položiti teorijske ispite, a zatim ispitni let. Proces učenja je tek pred vama, jer za tako kratak period usvojili ste samo osnove upravljanja balonom.

Klasifikacije

Međunarodna aeronautička federacija - FAI (Federation Aeronautique Internationale), prema zapremini kupole balone razvrstava u 15 klasa. Oznaka AX je međunarodna oznaka za toplovazdušne balone. Najmanji od njih su klase AX1 zapremine do 250 kubnih metara (8800 cu ft), a najveći su klase AX15 sa zapreminom preko 22000 kubnih metara (776900 cu ft) i mogu ponijeti više od 20 putnika.

Balonarstvo u Crnoj Gori

Prvi let balonom u Crnoj Gori izveo je Italijan Đakomo Mariti, koji je 8.avgusta 1895. godine poletio iznad Cetinja. O tome "Glas Crnogorca" obavještava svoje čitaoce: „Ko bi drugi nego Italijan, a on se zvao Đakomo Mariti, atraktivno i zanimljivo prikazao svoj let balonom iznad Cetinja". I zatim: "Đakomo Mariti došao je u utornik 8. avgusta na Cetinje gdje će u balonu krenuti u vazduh. Ovo će mu biti trista i prvi put putovanja u vazduh. Znameni vazduhoplovac producirao se u našem opštinskom parku s potpunim uspjehom. Premda je balon bio malo progorio, računa se da je dopro visinu 500-600 metara, tako da je Mariti izgledao na najvišoj visini kao malo dijete. Ovo je bilo plovljenje po vazduhu u Crnoj Gori", piše "Glas Crnogorca".

Prvi klub koji se bavi balonarstvom u Crnoj Gori osnovan je u Podgorici 5. avgusta 2002. godine, pod nazivom Balonarski sportski klub "Budućnost“.

To je jedini balonarski klub na Balkanu. Članovi ovog kluba su 2003. godine nabavili prvi toplovazdušni balon – zasad jedini u Crnoj Gori. Članovi kluba uspješno su letjeli iznad Podgorice, Nikšića, Žabljaka, Berana, Tivta, Budve, Ulcinja, Bara, Cetinja, Danilovgrada, Plava i Gusinja.

Tekst: Redakcija "PUTOKAZA"

Foto: BSK "BUDUĆNOST"